Fiyat Yapışkanlığı ve Türkiye’de Faiz İndirimleri
Fiyat yapışkanlığı nedir? Basitçe açıklarsak, piyasa koşulları değişse bile fiyatların hemen değişmemesi durumudur. Normal şartlarda işletmeler, müşteri kaybetme korkusu veya fiyat etiketlerini değiştirme maliyetleri gibi nedenlerle fiyatlarını hemen değiştirmek istemezler. Ancak Türkiye’de durum biraz farklı işliyor.
Türkiye’nin Özgün Durumu
Türkiye’de fiyatlar, yüksek enflasyon geçmişi nedeniyle kendine özgü bir davranış sergiliyor. Faizler düştüğünde, normalde işletmelerin maliyetleri azaldığı için fiyatları da düşürmesi beklenir. Fakat Türkiye’de işletmeler, enflasyon beklentisi nedeniyle fiyatları yükseltiyor veya en azından düşürmüyor.
Döviz Kuru Etkisi
İşin içine döviz kuru da girince durum daha da karmaşıklaşıyor. Faiz düşünce genellikle Türk Lirası değer kaybediyor. Bu da ithal ürünlerin maliyetini artırıyor. Sonuçta işletmeler, düşen faize rağmen fiyatları yukarı çekiyor veya sabit tutmayı tercih ediyor.
Türk İşletmelerinin Uyumu
Türk işletmeleri bu duruma uyum sağlamak için özgün yöntemler geliştirmiş durumda:
- Gelecekteki maliyet artışlarını önceden fiyatlara yansıtıyorlar
- Kısa süreli sözleşmeler yapıyorlar
- Fiyatları sık sık gözden geçiriyorlar
- Yurtiçi satışlarda bile döviz kurunu göz önünde bulunduruyorlar
Sonuç olarak, Türkiye’de faiz indirimleri klasik ekonomi teorisinin öngördüğünden farklı sonuçlar doğuruyor. Fiyatlar aşağı yönlü yapışkan kalırken, yukarı yönlü çok esnek davranıyor. Bu durum, politika yapıcıların işini zorlaştırıyor çünkü faiz indirimleri fiyat istikrarını sağlamak yerine, bazen beklenmedik sonuçlar doğurabiliyor.
Bu özgün yapı, Türkiye ekonomisinin kendine has koşullarını ve tarihsel deneyimlerini yansıtıyor. Klasik ekonomi teorilerinin Türkiye gibi yüksek enflasyon geçmişi olan ülkelerde yeniden yorumlanması gerektiğini gösteriyor.
